Octopoda
Genel Bilgi
- Ahtapotlar kafadan bacaklılar (Cephalopoda) sınıfına ait yumuşakçalar grubundandır.
- Bilinen yaklaşık 300’ü aşkın tür bulunmaktadır.
- Yüksek zekâları, kollarındaki gelişmiş sinir sistemi, kamuflaj yetenekleri ve problem çözme davranışlarıyla en dikkat çekici deniz canlılarından biridir.
Yaşam Alanı
- Yaşadığı Bölgeler: Tropikal, ılıman ve bazı soğuk denizler dahil olmak üzere tüm okyanuslarda yaşarlar.
- Derinlik Aralığı: Kıyı bölgesinden 4000 metre derinliğe kadar.
- Tercih Ettikleri Yerler: Kayalık oyuklar, mercan resifleri, kumluk alanlar – saklanmaya uygun bölgeler.
Beslenme
- Besinler: Yengeç, midye, istiridye, balık ve diğer küçük deniz canlıları.
- Avlanma Yöntemi:
- Kollarındaki vantuzlarla avı yakalar.
- Gagalı ağız yapısıyla kabukları kırar.
- Salgıladıkları zehir ve sindirim enzimleriyle avı etkisiz hale getirir.
Boyut ve Fiziksel Özellikler
| Özellik | Bilgi |
| Kollar | 8 adet, her birinde yüzlerce vantuz |
| En Küçük Tür | Octopus wolfi – 2 cm |
| En Büyük Tür | Dev Pasifik Ahtapotu (Enteroctopus dofleini) – 3–5 metre kol açıklığı |
| Vücut Yapısı | Kemiksiz, jel kıvamında esnek yapı |
| Savunma | Mürekkep salma, renk ve doku değiştirme, küçük deliklerden geçebilme |
Zekâ ve Davranış
- Zeka Seviyesi: Omurgasızlar arasında en gelişmiş beyin yapısına sahiptir.
- Davranış Örnekleri:
- Bulmaca çözme, kavanoz açma, labirentte yol bulma.
- Araç kullanımı: Hindistancevizi kabuğunu veya midye kabuklarını barınak olarak taşıyıp kullanabilir.
- Sinir Sistemi: Sinir hücrelerinin %60’ı kollarında bulunur – her kol çevresini algılayıp bağımsız hareket edebilir.
Kamuflaj Yeteneği
- Derilerindeki kromatofor (renk), iridofor (ışık yansıtıcı) ve leukofor (ışığı dağıtan) hücreler sayesinde:
✔ Renk değiştirir.
✔ Deri dokusunu yosun, kaya, mercan gibi gösterebilir.
✔ Mükemmel görünmezlik sağlar.
Üreme ve Yaşam Süresi
- Üreme Şekli: Erkek, hectocotylus adlı özel koluyla spermatoforu dişiye aktarır.
- Dişi Davranışı: Yumurtaları korur, bu süreçte çoğu tür yemek yemediği için genellikle ölür.
- Yaşam Süresi: Çoğu tür 1–2 yıl, dev türlerde 4–5 yıl.
Savunma ve Tehlikeler
- Savunma Yolları:
- Mürekkep salarak görüşü kapatıp kaçmak.
- Kolu kopartıp kaçma (autotomi).
- Kamuflaj.
- Doğal Düşmanlar: Köpekbalıkları, morina balıkları, yunuslar, bazı fok türleri.
- İnsan Tehdidi: Aşırı avlanma, kirlilik, habitat tahribatı.
İlginç Bilgiler
Rüya gördüklerine dair bilimsel bulgular mevcuttur – uyurken renk değiştirdikleri gözlemlenmiştir.
Kanları mavi renklidir çünkü oksijen taşımak için hemoglobin yerine bakır bazlı hemosiyanin kullanırlar.
3 kalpleri vardır: 2 solungaç kalbi, 1 sistemik kalp.
